کسبوکارهای خانوادگی از قدیمیترین شکلهای سازمانیاند و بر وفاداری و سرمایهگذاری بلندمدت تکیه دارند، اما همین روابط نزدیک میتواند منشأ تعارضاتی شود که هم بنیان مالی و هم پیوند خانوادگی را تهدید میکند. کمتر از یکسوم این کسبوکارها به نسل دوم میرسند، و ضعف در مدیریت تعارض مهمترین عامل این شکستهاست.
مهمترین تعارضات در کسبوکارهای خانوادگی
۱. بیاعتمادی و ضعف ارتباطات: بیاعتمادی در آغاز ممکن است ناچیز و کماهمیت بهنظر برسد، اما در موقعیتهای بحرانی میتواند بنیان هر رابطه یا سازمان را متزلزل کند. اعتماد زمانی شکل میگیرد که وعدهها بر پایهی واقعیت و شایستگی داده شوند و رفتارها با گفتار هماهنگ باشند.
۲. فقدان مقصود مشترک: نسلهای مختلف ارزشها و انگیزههای متفاوتی دارند. نبود یک «چرا»ی مشترک، انرژی را به جای آیندهسازی، صرف دعوا بر سر مسیر و روش میکند. مقصود مشترک نه یک شعار دیواری، بلکه چراغ راهی است که تصمیمهای سخت را سادهتر میکند.
۳. تنش میان کنترل و مراقبت: بنیانگذار یا نسل مسلط معمولاً با نیت حفظ موفقیت کسبوکار، کنترل شدید اعمال میکند. اما نسل بعدی نیازمند فرصت آزمایش و تصمیمگیری مستقل است. نبود تعادل، رقابتهای پنهان و فرسودگی روابط را در پی دارد.
- اجتناب از گفتوگوهای دشوار: بسیاری از خانوادهها دچار «هماهنگی ظاهری»اند؛ همه لبخند میزنند اما مسائل واقعی روی میز نمیآید. مطالعه هاروارد در سال 2022 نشان میدهد مواجهه شفاف و محترمانه با اختلاف، گرچه سخت، اما تنها راه تصمیمگیری بهتر است.
۵. حقطلبی: بنا به گزارش فوربس 2025، احساس «سهم ذاتی» صرفاً بهدلیل تولد در خانواده، میتواند انگیزه کار و مسئولیتپذیری را فرسوده کند. این حس هم در نسل جدید و هم در نسل قدیم ممکن است شکل بگیرد.